Een school voor jezelf

In de wereld van alternatief onderwijs, kan het moeilijk zijn om onderscheid te maken tussen verschillende modellen. Als Sudbury aanhanger krijg ik vaak de vraag wat het verschil is met Montessori- of de Vrije school, of een aantal andere scholen die zichzelf vrij, open, of democratisch noemen.

De vraag wat een Sudbury school uniek maakt is lastig te beantwoorden: ten eerste, omdat ik relatief weinig van andere modellen weet, en dus niet meer kan  doen dan speculeren. Maar ook omdat ik niet wil zeggen dat Sudbury de enige ware model is, de beste aanpak voor iedereen en overal, en wat er mis zou zijn als je dat niet kunt zien, enz.

Ik wil dit educatieve model waar ik kennis van heb met liefde beschrijven, inclusief de redenen van mijn overtuigingen, maar zonder oordelen. We moeten allemaal zelf beslissen wat het beste voor ons werkt: Ik wil mensen die een keuze maken laten weten dat Sudbury bestaat, en waarom we doen wat we doen.

Ik beschrijf Sudbury-onderwijs vaak als zelfgestuurd leren in een gemengde gemeenschap met verschillende leeftijden, een democratische gemeenschap. En nog simpeler, we geven studenten een eigen plek. Op deze plaats leren ze van het dagelijks leven in een gemeenschap van gelijken, hoe ze hun weg kunnen vinden in de wereld.

Wat betekent dat? Ten eerste dat Sudbury scholen zonder agenda werken; wat ik nimmer eerder ben tegengekomen in mijn 20 jaar als leraar. We mijden niet alleen een conventioneel programma van verplichte academische vakken, strakke schema’s en externe controle, maar we duwen studenten ook niet in een bepaalde richting, hoe goed of waardevol dit ook gevonden kan worden.

Zolang er scholen zijn, hebben mensen hen beschouwd als instrumenten om jonge mensen te winnen voor hun visie om de wereld te redden. Sudbury, aan de andere kant, volgt een aanpak die meer in overeenstemming is met een van mijn meest favoriete citaten, van Howard Thurman:

Vraag jezelf niet af wat de wereld nodig heeft. Vraag je liever af wat het is waardoor jij tot leven komt en wat je gelukkig maakt en breng dat in de wereld. Want wat de wereld nodig heeft zijn mensen die tot leven zijn gekomen.

Ondergedompeld in een verkleinde versie van de grotere wereld, leren Sudbury studenten wat hun drijft, en wat hen in staat stelt om te gedijen. Onze scholen hebben uitsluitend een agenda in de verantwoordelijke uitoefening van de individuele passies en met respect voor anderen datzelfde te doen.

Door leiding te nemen over de loop van hun dagen, het beheren van hun school activiteiten, leren Sudbury studenten om evenwicht te brengen tussen vrijheid enerzijds en respect en verantwoordelijkheid anderzijds. Ze leren hun eigen koers te bepalen en hulp te vragen als dat nodig is, hoe hun doelen te identificeren en te bereiken. Ze leren samen te leven met mensen van verschillende overtuigingen, persoonlijkheden en voorkeuren.

Men zou kunnen stellen (en inderdaad, dat wordt ook door velen gedaan) dat je geen school nodig zou hebben om dergelijke dingen te leren – of dat de school zelfs interfereert met dit leren, want het legt een extra laag tussen de student en de buitenwereld. Ik respecteer deze visie, in mijn jarenlange ervaring is er een ding wat een Sudbury school studenten biedt dat ze waarschijnlijk niet elders kunnen vinden: een eigen plek om te oefenen met een authentiek, verantwoord en effectief leven.

Hoe vaak komt het voor dat kinderen en jonge volwassenen leren in een omgeving waar ze behandeld worden als een gelijke, waar ze in zeer reële zin, ontwikkelingsgelijken kunnen vinden in mensen van alle leeftijden? Hoe vrij zijn ze in een andere context te experimenteren met verschillende manieren van zich te positioneren in de wereld, met de respectvolle steun van volwassenen die geen familie zijn en hen niet beoordelen?

Ik besef dat dit allemaal erg algemeen klinkt en niet raakt aan de beschrijving hoe Sudbury in de basis werkt, hoe het eruit ziet en voelt. Maar een TED Talk van een paar maanden geleden herinnerde me eraan dat het waarom?, in zekere zin, belangrijker is dan het hoe? en het wat?.

Waarom heb ik dan zo’n deel van mijn leven besteed aan deze specifieke benadering van het onderwijs? Aanvankelijk werd ik aangetrokken op een heel instinctief niveau, ik weet niet of ik de redenen verwoord zou kunnen hebben. Maar in de afgelopen vijftien jaar heb ik de gelegenheid gehad om na te denken over de vraag om invulling te geven aan mijn intuïtieve gevoel dat dit model werkt, en waarom het wonderen doet.

Vaak heb ik de kans gehad om te zien hoe jonge mensen reageren wanneer ze de vrijheid worden gegeven en de verwachting wordt neergelegd verantwoord te handelen. Dit is de meest ‘empowering’ soort school die ik ooit ben tegengekomen. Na een korte tijd vertonen Sudbury studenten zelfbewustzijn en een sociaal gevoel in een overtreffende trap. Ze zijn speels en volwassen, mondig en attent, enthousiast en vastberaden.

Sudbury studenten en alumni zijn – en ik zeg dit zonder een spoor van ironie – mijn rolmodellen, zelfs al is mijn taak als staflid zelf model te staan voor effectieve volwassenheid. Toen een moeder van een afgestudeerde van de Alpine Valley School vroeg wat ik dacht dat haar dochter had meegekregen van de school, moest ik even denken voordat ik antwoordde: “een voorsprong op haar volwassen leven.” Ze wist meer over zichzelf en hoe het leven werkt op haar 18e, meer over hoe je dingen gedaan krijgt en haar dromen waar te maken, dan de meeste Twintigers of Dertigers (als niet later). Ze had een stuk minder af te leren en te overwinnen dan mensen bij wie het onderwijs werd geregisseerd door anderen.

De kwaliteiten die voor een succesvol leven in de 21^e eeuw zorgen; als initiatief, doorzettingsvermogen, aanpassingsvermogen, vindingrijkheid, en verantwoordelijkheid – worden in verbazingwekkende mate ontwikkeld bij Sudbury scholen, waar studenten een eigen plek hebben om tot hun recht te komen.