Door Sandra Schonig.
Sandra is staflid op De Koers – Sudburyschool in Velzen-zuid. Sandra heeft 10 jaar ervaring op democratische scholen en werkt vanaf augustus 2010 op de Koers.
“Sudbury onderwijs is voor mij heel belangrijk omdat dit je dwingt om naar jezelf te kijken en verder te ontwikkelen. Door een juiste mix van vrijheid en verantwoordelijkheid en een duidelijke organisatiestructuur gebeurt er heel veel in de school. Iedere dag is anders, ieder moment is anders, maar de sfeer en respect voor elkaar staan altijd bovenaan. De Koers is voor mij een plaats waar ik blij ben, waar ik mijn kwaliteiten als persoon kan inzetten, en waar ik met passie de dingen kan delen die ik leuk vind (koken, handwerken, rekenen, ondernemerschap binnen de school, Kolonisten van Catan) en Sudbury onderwijs tot een succes maken in de wereld!”
Het is vreselijk wat er is gebeurd.
Als je naar de geschiedenis kijkt zie je dat mensen tot gruwelijke dingen in staat zijn als ze het gevoel hebben dat ze niet rechtvaardig behandelt worden. Ik lees veel historische romans en ik ben verbaasd over de oorlogen, ruzies en over het geweld wat mensen elkaar allemaal hebben aangedaan. Mijn laatste boek dat ik gelezen heb was De Guillotine van Simone van der Vlugt[1], over de Franse Revolutie, iets meer dan 200 jaar geleden. Hongerige boeren komen in opstand in Parijs tegen de rijke adel. De adel en de geestelijken hebben in deze tijd de macht en bepalen veel voor de burgers en boeren. Deze hebben echt honger en voelen zich onrechtvaardig behandelt. Ze komen in opstand, nemen de rijken gevangen en onthoofden ze, uit pure frustratie en gevoel van onrechtvaardigheid. Er zijn er duizenden mishandelt en onthooft, gruwelijk. Het boek wordt geschreven vanuit twee perspectieven, die van de adel en die van de arme mensen. En voor alle twee kweekt de schrijfster begrip.
Ik keur niet goed wat hier is gebeurd, maar als je kijkt naar 15 en 16 jarigen laten die blijken dat ze behoorlijk gefrustreerd zijn (denk aan criminaliteit, pesten en ander grensoverschrijdend gedrag waar de kranten vol mee staan). Op deze leeftijd maakt de jongere zich los van de ouders en wordt zijn gedrag voor een steeds groter deel gevormd door de groep en de waarden en normen aldaar. Deze leeftijdsgroep gaat het grootste deel van de dag naar school. Daar is vaak onvrede. Ze worden vaak niet gezien, gehoord en begrepen. Een deel van de jongeren past zich daar aan, een deel trekt zich terug in zijn eigen wereld (bijvoorbeeld in de vorm van gamen), en een deel gaat er tegenin.
Die laatste groep laat de buitenwereld wel weten dat hij het is niet mee eens is. Hierover schrijft ook pedagoog Hildelien Verkuijl in haar boek “Schoolziek[2]”. Op school ervaren jongeren/kinderen geen gelijkwaardigheid, terwijl ze juist wel een groot gevoel voor rechtvaardigheid hebben. Ook Micha de Winter schrijft en spreekt regelmatig over de relatie tussen opvoeden, actief burgerschap en de problemen in de maatschappij.
Jongeren van tegenwoordig zijn vaak met hele andere dingen bezig dan de vakken die op een school worden gegeven, daarover is meer te lezen op deze blog (https://hebjijietsgeleerdvandaag.com/). Logisch dat het huidige reguliere onderwijs daar niet meer op aansluit en dat daar ook die onvrede wordt gevoed.
Jongeren kunnen gefrustreerd zijn en raken en de weg kwijt. Op een moment waarop iemand met gezag maar iets in hun ogen verkeerd doet (de buschauffeur, de scheidsrechter, de leraar), in een gelegenheid waar de groepsdruk en emotie hoog is (het voetbalveld) wordt al die boze energie afgevuurd op dat slachtoffer. Hoe vreselijk dat ook is…
Er zijn scholen waar wel gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid is. Hier zien we ook jongeren binnenkomen die heel boos zijn en/of zelfs een einde aan hun eigen leven willen maken. Door ze serieus te nemen en respect te tonen krijgen we dit positieve gedrag ook weer van hen terug. Ik werk nu al 11 jaren op democratische scholen. Ik heb zoveel verhalen van deze jongeren gehoord over onrechtvaardigheid. Een leraar mag wel te laat komen zonder sanctie, een leerling niet. Een leraar mag wel zijn stem verheffen, een leerling niet. Een leraar mag wel bepalen wat belangrijk is om te leren, een leerling niet. Sommige dingen lijken logisch, zoals het onderwijs nu georganiseerd is moeten de leraren wel bepalen wat er geleerd moet worden, maar we krijgen zoveel signalen van de jongeren dat dit niet meer werkt!
Laten we dit gebeuren zien als een noodsignaal, laat de overheid dit soort scholen de ruimte geven om te investeren in deze jongeren. Ik keur dit gedrag van deze jongeren zeker niet goed en er moet ook echt een passende maatregel voor de daders komen, maar dit de moet de samenleving echt serieus nemen. Anders blijft de geschiedenis zich herhalen.
[1] Simone van der Vlucht (1999) De Quillotine, Lemniscaat, 216 pages.
[2] Hildelien Verkuijl (2008) Schoolziek – Als de relatie tussen school en kind stuk loopt, Nearchus, 101 pages.
Heb jij iets geleerd vandaag? 
Ik vind dit bericht bedenkelijk. De onderliggende boodschap is namelijk . Ja, zo ken ik er nog wel een paar. Als Hitler …. . Als Saddam Hussein … . Je mag best een pleidooi houden voor jullie opvattingen (`elke niet-Sudburyschool is een gevangenis’), maar misdaden heb je overal. Als ik heel cynisch ben zeg ik: het wachten is op de eerste Sudburymoord. Of kun je garanderen dat die er nooit zal komen?
Trouwens, als ik de redenering uit je stuk volg: juist Sudburry-scholieren lijken mij potentiele scheidsrechtermolestanten. Zo’n scheidsrechter is namelijk een autoriteit! Hij blaast op een fluitje! Hij discussieert niet over de spelregels! Hij bepaalt of iets buitenspel is of niet! Dat is natuurlijk vragen om moeilijkheden.
Beste reclamecodecommissie. Uit je bericht begrijp ik dat je kritisch bent op de veronderstelling dat op Sudburyscholen dit gedrag niet zou ontstaan. Heel terecht kun je dat nooit zeggen, want ook Sudburyscholen kennen hun gebreken, de school is ook niet voor ieder kind (of ouders) geschikt. Maar het stuk van Sandra bevat een kern van waarheid waar we juist aandacht voor vragen, namelijk het ontwikkelen van eigen verantwoordelijkheid. Datgene waar het in de maatschappij erg aan ontbreekt. Het interessante is dat juist Sudbury studenten, door de wijze waarop de school werkt, weten om te gaan met functionarissen in een maatschappij. Deze scheidsrechter heeft geen autoriteit, hij is gekozen tot autoriteit en bij meerderheid geaccepteerd in de rol tot het leiden en berechten van het spel (door zijn ervaring en door zijn passie voor het spel). In onze scholen hebben we de coordinatoren, die bij meerderheid gekozen zijn een verantwoordelijke taak in de school te vervullen. Die taak brengt ook een autoriteit met zich mee, net als de arbiter. Dit maakt dat studenten bij ons beter hebben leren omgaan met deze rollen in een maatschappij, en beter zullen kunnen accepteren dat de scheidsrechter niet anders dan zijn werk uitvoert, zoals we dat met elkaar hebben afgesproken. Tevens leren ze dat geweld geen juist gekozen oplossing voor conflicten is. Maar ik kan hier lang over praten. Mensen gaan vaak pas begrijpen wat we doen als ze minimaal een dag hebben meegelopen.
Bedankt voor deze reactie! Ik ben echter nog steeds van mening dat er in dit stuk van Sandra Schoning op een bedenkelijke manier reclame wordt gemaakt voor de Sudburyscholen: als deze voetbalmisdadigers maar op een Sudburyschool gezeten hadden was zoiets nooit gebeurd is de teneur. Want daar alleen weten ze om te gaan met autoriteiten, dat wordt in uw reactie nog eens expliciet gemaakt.
En denkt u nu werkelijk dat leerlingen op gewone scholen leren dat geweld wél een juist gekozen oplossing voor conflicten is? Ik vind dit een belediging van alle docenten en schooldirecteuren in Nederland. U zou op uw buurt eens een kijkje moeten nemen op een gewone school!
Over wat voor school het beste is voor individu en maatschappij, daar valt best over te discussiëren. Maar niet op deze manier. Dit is namelijk geen mening, het is arrogantie.
Beste Reclamecodecommissie – wat is uw eigen naam. Ik zou het op prijs stellen om te weten met wie ik discussieer. Jammer dat u dit zo opvat. Nergens staat dat het aan de docenten en aan schooldirecteuren ligt. Echter wordt het meer en meer bekend dat de hiërarchische structuren waarin scholieren geen zeggenschap hebben, de oorzaak van ‘pesten’ of agressiviteit’ in de hand werkt. Zie ook deze Blog verder. Nogmaals is dit stuk geen algemene gevolgtrekking, maar een aanleiding om een discussie aan te gaan. Ook zeker niet om reclame te maken voor Sudbury scholen, maar om minimaal te prikkelen om een probleem van een andere kant te bekijken. Ik hoop dat daar ook respect voor kan zijn.