Technisch en begrijpend lezen op een Sudbury school

Gisteren kreeg ik een mooie opmerking van een student (12 jaar) te horen. Hij was bezig met ons huishoudelijk reglement te doorgronden, want hij wil rechtscoördinator worden op school. Hij zei “ik ga een motie indienen dat er geen moeilijke woorden meer gebruikt mogen worden in het huishoudelijk reglement, want wat betekent nu ‘quorum’?”

Ik moest lachen, want dat is nu precies waar het over gaat. Hoe leer je ‘lezen’, hoe leer je begrijpend en technisch lezen op een Sudbury school. Het lezen en begrijpen van de regels in het huishoudelijk reglement biedt een continue uitdaging op onze school.

Het huishoudelijk reglement is een verzameling regels over hoe de school is georganiseerd. Dit loopt uiteen van regels over gedrag in de school, veiligheid, tot regels over hoe de schoolmeeting werkt en wie waar verantwoordelijk voor is.

Iedereen wordt daarmee geconfronteerd, zelfs kinderen van 4 jaar al. In het Juridisch comité wordt door de ‘voorlezer’ die per dag wordt aangesteld de regels voorgelezen die betrekking hebben tot de klacht die wordt besproken. Soms is een regel erg duidelijk en is de klacht ook duidelijk. Bij rennen op de gang is het heel duidelijk hoe we de regel moeten lezen en interpreteren “Rennen en ruwe activiteiten zijn niet toegestaan in het gebouw.” Waarbij rennen gedefinieerd wordt als “harder dan loopsnelheid”. Maar soms is het niet zo eenduidig en wordt er langdurig gediscussieerd over het lezen en interpreteren van een regel. Wat verstaan we onder: “Ieder persoon is verplicht respectvol om te gaan met ieder ander persoon en de schoolgemeenschap als geheel”. Gisteren hadden we daar bijvoorbeeld een lange discussie over. Hoe leg je de zin uit, hoe zien we het voorval wat is gebeurd in deze context. Betekent dit nu dat we de persoon aanklagen onder deze regel of is de regel niet van toepassing? Hoe veel meer begrijpend en technisch lezen wil je hebben?

Ook in de schoolmeeting of gewoon terloops in gesprekken tussendoor wordt regelmatig gediscussieerd over onze eigen regels. Visies en meningen over de interpretatie van de regels is aan de orde van de dag. Dat scherpt je gedachte, scherpt je intelligentie, want argumenteren is de beste methode om je gedachte over een onderwerp op een rijtje te zetten.

Om terug te komen op het woordje “Quorum”. Ik reageerde en zei ”Het woord “quorum” wordt veel gebruikt, het komt uit het latijn en betekent “een minimum aantal mensen waarbij een stemming geldig is”.

Waar zouden we het huishoudelijk regelement op moeten aanpassen? Op de 4 jarige in school? Nee, het werkt andersom op een Sudbury school. De school is georganiseerd naar de volwassen wereld, en leren doe je door je daarin een weg te vinden. Bij een 4 jarige leggen we de regels uit op hun niveau, dat ze snappen waar het over gaat. Maar door de regel wel voor te lezen leren ze gaande weg zich te bekwamen in de ‘taal’ van de volwassen wereld. Iedereen heeft per toerbeurt zitting in het J.C. en kan aangesteld worden als lezer van de regels, dan zal je geconfronteerd worden met de taal die daarin wordt gehanteerd. Ook in het geval van onze jonge rechtscoördinator geldt dat hij de taal machtig moet zien te worden, anders kan hij de functie niet vervullen. Zeker als rechtscoördinator moet je de regels snappen, kunnen uitleggen en een mening vormen over het toepassen ervan. Maar hij wil graag en was de afgelopen dagen doorlopend bezig met het bestuderen van de regels.

Op een Sudbury school gaat het technisch en begrijpend leren lezen niet als ‘les’ en niet als ‘methode’, maar door ermee te moeten leven in de school. Dat is ‘real life learning’. Technisch en begrijpend lezen is een middel om te kunnen functioneren in de schoolgemeenschap.