Het enige wat kinderen echt nodig hebben, is vrijheid.

door Chantal K. Saucier
vertaling: Christel Hartkamp

Als ouders zijn we verantwoordelijk voor de “opvoeding” van onze kinderen. Voor mij betekent dit simpelweg: als mijn dochter, nu 7, opgroeit tot een verantwoordelijke, zelfstandige, zelf-gemotiveerde, eerlijke, zorgzame, vrijheidslievende goede buur en een algeheel gelukkig mens, dan ben ik geslaagd.

Ik heb geen carrière pad voor haar uitgestippeld, en ik leg haar niet op dat zij moet gaan studeren, ook al heb ik zelf enkele titels behaald. De keuze, wanneer de tijd komt, zal die van haar zijn, en van niemand anders.

Als je een ouder bent en je herkent jezelf hierin, lees het volgende dan met aandacht.

In het onlangs verschenen boek Free to Learn stelt ontwikkelingspsycholoog Peter Gray dat als dit ons werkelijke doel is, “er geen noodzaak is voor gedwongen lessen, colleges, opdrachten, toetsen, cijfers, segregatie naar leeftijd in klaslokalen, of een van de andere kenmerken van ons standaard, verplichte scholingssysteem. Al deze kenmerken interfereren in feite met de natuurlijke manier van leren van kinderen.”

Met behulp van bewijsmateriaal uit de antropologie, psychologie en de geschiedenis, stelt Gray dat kinderen genetisch geprogrammeerd op de wereld komen om te leren. Dat als ze vrij zijn om door middel van spel hun eigen interesses te volgen, ze alles wat ze moeten weten om te kunnen functioneren in de cultuur waarin ze opgroeien aanleren, gelijk welke cultuur dan ook of op welk moment in de tijd.

Kinderen hebben een natuurlijke aanleg om zelfstandig te spelen en te verkennen, onafhankelijk van volwassenen. Zij hebben behoefte aan vrijheid om zich te ontwikkelen; zonder dat hebben ze te lijden. De drang om vrij te spelen is een aangeboren, biologische drijfveer. Aan een gebrek van vrij spel gaat men niet dood, zoals dat wel gebeurt bij een gebrek aan voedsel, lucht, of water, maar het doodt de geest en belemmert geestelijke groei. Vrij spel is de manier waarop kinderen leren om vrienden te maken, hun angsten te overwinnen, hun eigen problemen op te lossen, en in het algemeen de controle over hun eigen leven leren nemen. Het is ook de belangrijkste manier waarop kinderen oefenen met het verwerven van de fysieke en intellectuele vaardigheden die essentieel zijn voor succes in de cultuur waarin ze opgroeien. Niets dat we doen, hoeveel speelgoed we ook kopen of hoeveel “quality time” of speciale trainingen we geven aan onze kinderen kan compenseren voor de vrijheid die we van ze wegnemen. De dingen die kinderen leren op hun eigen initiatief in vrij spel kunnen niet op andere manieren worden onderwezen.

En zoals Gray opmerkt, is het niet alleen in scholen dat kinderen steeds minder vrijheid hebben en soms zelfs nauwelijks tijd om te spelen. Huiswerk (wat naar mijn mening een manier is om ouders onder controle te houden) en naschoolse activiteiten vullen de tijd buiten school van onze kinderen, in het weekend en de hele zomer lang. In al die volwassene-gestuurde activiteiten, wordt de kinderen verteld wat ze moeten doen ongeveer elke minuut van hun tijd en ze staan doorlopend onder toezicht. We zijn ons vertrouwen in kinderen en het vertrouwen in wat ze doen verloren. Pedagoog John Holt zei: “Niets is eenvoudiger, of moeilijker. Moeilijk, want als we kinderen willen vertrouwen, moeten we onszelf vertrouwen, en de meesten van ons hebben als kind geleerd dat we niet konden worden vertrouwd.“

Ondertussen zijn het de kinderen die lijden. Zoals Gray schrijft:

WAT EEN VRESELIJKE IRONIE. In de naam van het onderwijs hebben we steeds meer kinderen beroofd van de tijd en de vrijheid die ze nodig hebben om zich te ontwikkelen vanuit hun eigen potentie. En uit naam van veiligheid hebben we kinderen beroofd van de vrijheid die zij nodig hebben om het inzicht, de moed en het vertrouwen te ontwikkelen dat nodig is om op een evenwichtige manier met de gevaren en uitdagingen van het leven om te gaan. We zitten in een crisis die ieder jaar steeds ernstiger wordt. We hebben het zicht verloren op de natuurlijke manier om kinderen op te voeden. We hebben, niet alleen in de Verenigde Staten, maar ook in de rest van de ontwikkelde wereld, de competentie van kinderen uit het oog verloren. We hebben een wereld gecreëerd waarin kinderen hun natuurlijke instincten om zich te ontwikkelen moeten onderdrukken, en in plaats daarvan gedachteloos paden moeten volgen die voor hen door volwassenen zijn uitgestippeld en waarvan zij de zin niet inzien. We hebben een wereld gecreëerd die veel jonge mensen letterlijk gek maakt en vele anderen het onmogelijk maakt om het vertrouwen en de vaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn voor het dragen van een volwassen verantwoordelijkheid.

Gray biedt ook oplossingen. Om te demonstreren hoe wij “onderwijs” in onze moderne samenleving kunnen bewerkstelligen zonder klassen, klaslokalen, leerplannen of testen, gebruikt Gray de Sudbury Valley School als model. SVS, gelegen in de buurt van Boston, is operationeel sinds 1968 en heeft momenteel ongeveer 200 leerlingen. Ondanks het ontbreken van formele instructie, evaluaties of testen, blijkt dat meer dan 75% van de afgestudeerden hoger onderwijs volgt (zonder aangetoonde problemen bij toelating of slagen).

Op de SVS hebben kinderen dezelfde vrijheid en rechten als volwassenen. Ze worden als individuen gerespecteerd en mogen hun eigen interesses nastreven, zolang zij geen inbreuk maken op de rechten van anderen. De school, de staf (ze worden geen “leraren” genoemd) en de middelen zijn er voor de studenten om te gebruiken naar wens. Elk kind is 100% vrij om de wereld te verkennen op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo.

De school wordt democratisch bestuurd, waarbij elk kind en ieder staflid een stem heeft en deelneemt aan de werking van de school, met inbegrip van het recht op inspraak in de regels, de toewijzing van middelen (budget), en het inhuren (en ontslaan) van de stafleden. Overtredingen van regels worden behandeld door middel van een justitiële commissie die beoordeelt, onderzoekt, en uiteindelijk sancties oplegt als een partij schuldig wordt bevonden.

In het kort genieten studenten aan de SVS, en in andere Sudbury-scholen in de VS en in het buitenland van het leven, de vrijheid en het nastreven van geluk, terwijl ze leren om verantwoordelijkheid te nemen voor hun acties, hun ontwikkeling en hun leven, en leren ze te leven als leden van een democratische samenleving.

En het werkt! Bij de SVS werkt het al 45 jaar gewerkt, maar wie let daarop?

Wat Gray zijn onderzoek ook bevestigt en wat veel ouders al die tijd wel wisten, is dat er niets mis is met onze kinderen. Ze hoeven niet “geremedieerd” te worden en hebben zeker geen medicijnen nodig. Wij, als samenleving, maken onze kinderen ongelukkig, angstig, depressief en gestrest, drogeren sommigen van hen, zodat ze de dag door kunnen komen, met geen enkel voordeel voor wie dan ook. Wat we doen met onze kinderen door ze naar “scholen” te sturen is niet alleen onnodig, het is wreed en wordt steeds gevaarlijker.

De kindertijd is geen ziekte of een psychische stoornis. We moeten gewoon stoppen met het op die manier te behandelen en als ouders moeten we leren te vertrouwen op onze kinderen en hen te leren respecteren als de mensen die ze zijn.

Free to Learn is, naar mijn mening, het ENIGE boek dat elke ouder zou moeten lezen om echt inzicht te krijgen in de aard van de menselijke ontwikkeling (hoe onze kinderen leren) en in hoe we het beste de natuurlijke ontwikkeling van onze kinderen kunnen faciliteren. Dit is waarom we terug moeten gaan naar de basis, niet naar wiskunde, lezen of wetenschappen. Je zult zien dat het antwoord uiteindelijk kan worden gevonden in één klein woordje:

Vrijheid.

11 juni 2013

Chantal K. Saucier, Ph.D., [send her mail] is een van de oprichters van Lafayette Sudbury School, waarvan de opening gepland staat voor dit najaar, in het Lafayette gebied in Louisiana. Voor meer informatie: bezoek hun pagina LafayetteSudbury op Facebook. Ze werkt ook als makelaar bij Keller Williams Realty Acadiana. Zie haar blog @ LafayetteRealEstateNews.com