Wat kunnen we leren van de Sudbury Valley School?

Aangepast naar een blog op November 12, 2014 op “Open Source Learning Blog – We ontwikkelen ons allemaal zelf, maak zelf leren makkelijker”: Wat kunnen we leren van de Sudbury Valley School?

We kunnen veel dingen leren over leren/onderwijs uit ervaringen van de Sudbury Valley School. Eigenlijk kan de Sudbury Valley School ons alles leren. Hier zijn vier dingen die het meest eruit springen.

1) Als eerste beschermt de Sudbury Valley school het gevoel van ruimte van kinderen, zowel de ruimte voor zichzelf als de ruimte van de omgeving. Kinderen hebben bijvoorbeeld de tijd om op zichzelf te zijn zonder te worden gestoord door anderen. Ze worden niet gereguleerd door de schoolbel of andere externe schema’s. Ze luisteren naar hun eigen hart en zijn zich bewust van zichzelf. Daarnaast kunnen ze gevoel krijgen voor hun omgeving en deze proberen beter te maken. Zij participeren in gelijke mate in het proces van het verbeteren van hun scholen. Terwijl studenten in traditionele scholen hun gevoelens van ruimte voortdurend onderbroken, stukgemaakt en genegeerd zien worden.

Dergelijke gevoel van ruimte is zeer essentieel in het leerproces. Zonder het gevoel van je eigen interne en omliggende ruimte, is iemand niet in staat om te leren. Zelfreflectie is het centrum van al het leren. Toch hebben veel mensen die van een reguliere school afkomen niet geleerd om zichzelf te reflecteren.

2) Als tweede zien we dat kinderen zich als een groep mensen gedragen. Overal waar mensen in een groep samenkomen zie je dingen gebeuren die horen bij groepsprocessen. Bijvoorbeeld: Hoe houden we de omgeving opgeruimd? Mensen zijn verschillend, en ze hebben verschillende voorkeuren en antipathieën. Omdat ze dezelfde ruimte delen, moeten ze conflicten zien op te lossen. Mensen in een groep vormen verschillende belangengroepen. Zo kunnen we dat ook zien in de Sudburyschool praktijk; ze hebben een systeem van vertrouwen, persoonlijke verantwoordelijkheden, comités, schoolmeeting, gezelschappen en ga zo maar door. Aangezien in traditionele scholen volwassenen de absolute macht hebben over kinderen, nemen ze gewoon alles onder hun controle en vereenvoudigen ze alles door over kinderen te heersen en hen het gevoel van invloed te ontnemen. Dit is de reden dat meer en meer mensen beginnen te beseffen dat het in de essentie gaat over “hoe we meer democratisch kunnen zijn”.

Dit alleen al maakt het Sudbury model waarschijnlijk erg moeilijk om massaal te reproduceren. Eigenlijk is het Sudbury model niet te duur of te ingewikkeld. Het obstakel is vooral mentaal en het gaat over of mensen begrip hebben van gelijkwaardigheid en in hoeverre kinderen vertrouwd worden. Dit is een diepgaand vraagstuk en het zal mensen vele jaren kosten om dit echt te begrijpen. Maar dat betekent niet dat het zich niet kan verspreiden en meer geaccepteerd kan gaan worden. Vooral door het internet en andere media zal die acceptatie sneller komen.

3) Ten derde is het leren nooit gescheiden van het echte leven. Het principe van de Sudbury school is: “Kinderen leren beetje bij beetje, in hun dagelijkse leven en door al die ervaringen met elkaar te combineren bouwen ze kennis op. Omdat leren nooit van je echte leven en wat je doet is gescheiden, wordt leren gedreven door nieuwsgierigheid.

4) Ten vierde, de vraag of kinderen de vrijheid moeten hebben in leren? Of ze kunnen worden vertrouwd? Ik denk dat dit een zeer diepe bezorgdheid is in de hoofden van veel mensen. Vanuit mijn eigen levenservaring geloof ik sterk erin dat kinderen die vrijheid moeten hebben en dat ze kunnen worden vertrouwd om zichzelf te ontwikkelen. Ik denk dat dit uit ervaringen met een Sudbury school ook is gebleken. Als we hier filosofisch over willen praten, kan ik de argumenten geven waarom dit zo is. De praktische vraag hier is: ‘Hoe het recht van kinderen tot het maken van beslissingen over hun eigen leren kan worden beschermd?’ Moeten we een recht tot ‘Vrijheid van leren’ maken?

Geven de Sudbury ervaringen je inspiratie voor hoe we kunnen leren? We denken van wel. Hoewel volwassenen niet beperkt worden door scholen en klassen zoals kinderen dat wel zijn, zijn volwassenen nog steeds beperkt door het conceptueel model van leren waar ze aan gewend zijn geraakt na meer dan 10 of 20 jaar scholing. Dus toen volwassenen online learning software ontwikkelden, dachten ze nog steeds in termen van het klassikaal leren op school. Pas na vele jaren begint men zich beetje bij beetje te realiseren dat ze niet door iets op het internet zijn gebonden en beginnen ze het leren meer flexibel te maken (Khan Academy, MOOC, bijvoorbeeld). Toch wordt nog steeds het grote potentieel van het internet onbenut gelaten voor leren. Weinig mensen zijn echt in staat software te bouwen die we nodig hebben in het digitale tijdperk.

Sudbury ervaringen laten ons zien wat leren eigenlijk is. Leeractiviteiten zijn van alles, ze zijn versnipperd en overal in aanwezig. Leren is nooit gescheiden van het echte leven. Wij ontwikkelen ons allemaal zelf. Laten we samen het ware gezicht van leren naar buiten brengen.